Úrskurður yfirskattanefndar

I.

Með bréfi, dags. 8. apríl 2005, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A fyrir brot á lögum nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, og lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna tekjuársins 2001.

Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:

„A, sem stjórnarmanni og framkvæmdastjóra með prókúruumboð X ehf., síðar þrotabús, og sem stjórnarmanni með prókúruumboð í Z ehf., síðar þrotabús, og B sem daglegum stjórnanda Z ehf., er gefið að sök eftirfarandi:

A. Brot vegna rekstrar X ehf.

1. Vangoldin afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna. Vanræksla á afhendingu skilagreina. Vanræksla á afhendingu skilagreina á lögmæltum tíma.

A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna X ehf. vegna greiðslutímabilanna júlí, ágúst, september, október, nóvember, desember og vegna tímabils tilgreinds sem tímabil 13 í bókhaldskerfi Skýrr rekstrarárið 2001. Einnig er henni gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á skilagreinum vegna staðgreiðslu opinberra gjalda vegna tímabils tilgreinds sem tímabil 13 í bókhaldskerfi Skýrr tekjuárið 2001. Þá er henni gefið að sök, vegna greiðslutímabilanna júlí, ágúst, september, október, nóvember og desember tekjuárið 2001 að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á skilagreinum vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, á lögmæltum tíma. Vangoldin afdregin skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna X ehf. vegna framangreindra greiðslutímabila nemur samtals kr. 597.647.

...

Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.

Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. og 2. mgr. 20. gr., sbr. 1. og 2. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 16. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, sbr. aðalreglur 1.-3. gr., 1. tl. 5. gr., 1. mgr. 7. gr. og 1. og 3. mgr. 8. gr. þeirra laga.

Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995.

2. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur. Vanrækt að standa skil á virðisaukaskattsskýrslum á lögmæltum tíma.

A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti sem innheimtur var í rekstri X ehf. vegna uppgjörstímbilanna maí–júní og júlí–ágúst tekjuárið 2001. Þá er henni gert að sök að hafa vanrækt að standa, á lögmæltum tíma, skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna framangreindra uppgjörstímabila. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 337.264. ...

...

Er það mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.

Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.

Varðar framanlýst háttsemi A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995.

B. Brot vegna rekstrar Z ehf.

...

Þess er krafist að A ... verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“

Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 8. apríl 2005, sem fylgdi kröfugerðinni.

II.

Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 13. apríl 2005, var gjaldanda veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef hún vildi ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál hennar og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 2. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt.

Með bréfi, dags. 30. maí 2005, hefur umboðsmaður gjaldanda lagt fram vörn í málinu. Þar kemur fram að ekki séu bornar brigður á tölulegar niðurstöður rannsóknar skattrannsóknarstjóra ríkisins á skattskilum X ehf. og fari gjaldandi fram á að mál hennar hljóti afgreiðslu hjá yfirskattanefnd. Tekið er fram að gjaldandi vilji greiða skuld samkvæmt niðurstöðum skattrannsóknarstjóra ríkisins og geti gert það ekki síðar en 6. júní 2005. Sé því farið fram á að yfirskattanefnd afgreiði málið ekki fyrr en eftir þann tíma og meti til mildi verði greitt í samræmi við það sem boðað sé.

III.

Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 8. apríl 2005, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með því að gjaldandi hafi sem fyrirsvarsmaður X ehf. vanrækt að standa skil á skilagrein staðgreiðslu og afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins tiltekin greiðslutímabil árið 2001 og vanrækt að standa skil á virðisaukaskatti félagsins uppgjörstímabilin maí-júní og júlí-ágúst 2001. Gjaldandi hefur lagt fram athugasemdir sínar í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins.

Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 5. febrúar 2004 rannsókn á skattskilum X ehf. er beindist að skilum félagsins á staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna félagsins og virðisaukaskatti árið 2001. Vegna rannsóknarinnar var tekin skýrsla af gjaldanda, A, hjá embætti skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 12. febrúar 2004. Með bréfi, dags. 19. febrúar 2004, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldanda skýrslu um rannsóknina, dags. 18. sama mánaðar, og gaf henni kost á að tjá sig um efni hennar. Af hálfu gjaldanda voru gerðar athugasemdir með bréfi, dags. 23. mars 2004, og bent á að fyrirtækið hefði lagt inn hjá Tollstjóranum í Reykjavík ábyrgðarskuldbindingu banka að fjárhæð 750.000 kr. sem stofnað hefði verið til vegna staðgreiðslu og virðisaukaskatts. Að teknu tilliti til þess væru vanskil fyrirtækisins óveruleg. Rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins lauk með skýrslu, dags. 5. apríl 2004, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að frátöldum kafla um lok rannsóknarinnar þar sem tekið var fram að andmæli gjaldanda þættu ekki gefa tilefni til breytinga á skýrslunni.

Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 5. apríl 2004, segir að rannsókn á skattskilum X ehf. hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreinda skýrslutöku, gögnum og upplýsingum frá fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra og Héraðsdómi Reykjavíkur, staðgreiðsluskilagreinum og sundurliðunum X ehf. ásamt launaseðlum launamanna félagsins og umsóknum þeirra til ríkisskattstjóra um leiðréttingu á afdreginni staðgreiðslu, virðisaukaskattsskýrslum X ehf., svo og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur X ehf. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda.

Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn embættisins á staðgreiðsluskilum X ehf. hafi m.a. falist í því að bera fjárhæðir afdreginnar staðgreiðslu samkvæmt staðgreiðsluskilagreinum, sundurliðunum, launamiðum og launaseðlum félagsins saman við greiðslur félagsins til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmaður einkahlutafélagsins hafi ekki staðið skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins greiðslutímabilin apríl til og með desember 2001, samtals að fjárhæð 597.647 kr., miðað við greiðslustöðu 5. febrúar 2004. Þar af nemur vangreidd staðgreiðsla greiðslutímabilin júlí til og með desember 2001 samtals 381.715 kr., sbr. töflu 3.1 í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en vanframtalin og vangoldin staðgreiðsla árið 2001 nemur 215.932 kr., sbr. töflu 3.2 í skýrslunni, þar sem greiðslutímabil er tilgreint „13. mánuður“. Kemur fram að varðandi fyrrnefndu fjárhæðina sé byggt á innsendum staðgreiðsluskilagreinum X ehf. tímabilin júlí til og með desember 2001, en til grundvallar fjárhæð vanframtalinnar staðgreiðslu liggi launaseðlar og launamiðar X ehf.

Rannsókn á virðisaukaskattsskilum X ehf. var samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins m.a. fólgin í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns og er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmaður félagsins hafi ekki staðið skil á virðisaukaskatti vegna félagsins uppgjörstímabilin maí-júní og júlí-ágúst 2001 að fjárhæð samtals 337.264 kr. miðað við greiðslustöðu 5. febrúar 2004.

Gjaldandi, A, greindi frá því við skýrslutöku, sem fram fór hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 12. febrúar 2004, að hún hefði verið einn af eigendum X ehf. og verið í stjórn félagsins. D og B hefðu séð um daglegan rekstur undir sinni stjórn. Gjaldandi kannaðist við áritanir sínar á skilagreinar staðgreiðslu fyrir júlí til og með desember 2001, sem lagðar voru fyrir hana við skýrslutökuna, og kvað gögnin gefa rétta mynd af rekstri félagsins. Gjaldandi sagði að vegna rekstrarvanda hefði skilagreinunum verið skilað of seint. Þá kannaðist gjaldandi við launaseðla og launamiða frá X ehf. vegna launagreiðslna til E, F, G og K árið 2001 sem lagðir voru fyrir hana við skýrslutökuna. Vegna tveggja launaseðla vegna K í nóvember 2001 kom fram af hálfu gjaldanda að síðari launaseðillinn væri leiðrétting á hinum fyrri. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins næmi vangreidd staðgreiðsla vegna launamanna X ehf. samtals 597.647 kr. en gjaldandi vildi ekki tjá sig um fjárhæðina. Aðspurð sagði gjaldandi að peningaleysi hefði valdið því að staðgreiðslu hefði ekki verið skilað á lögmæltum tíma til innheimtumanns. Gjaldandi vildi ekki svara því hver hefði tekið ákvörðun um að skila ekki afdreginni staðgreiðslu. Fram kom að afdregin staðgreiðsla hefði farið í laun og annan rekstur X ehf. og að starfsmenn félagsins hefðu fengið laun sín greidd samkvæmt launaseðlum þrátt fyrir að staðgreiðslu hefði ekki verið skilað, en ekki alltaf á réttum tíma. Gjaldandi kannaðist við virðisaukaskattsskýrslur X ehf. fyrir uppgjörstímabilin maí-júní og júlí-ágúst 2001 og kvað skýrslugerðina byggja á innkaupum og sölu bókhaldi félagsins og að gögnin gæfu rétta mynd af rekstri þess. Gjaldandi vildi ekki tjá sig um fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts 337.264 kr. samkvæmt gögnum málsins, en sagði að vegna fjármagnsleysis hefði virðisaukaskattur ekki verið greiddur á lögmæltum tíma. Gjaldandi vildi ekki svara því hver hefði ákveðið að skila virðisaukaskattinum ekki. Hún hefði ekki óskað eftir því við innheimtumann ríkissjóðs að greiðslum X ehf. vegna skattskulda yrði ráðstafað með tilteknum hætti.

Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, er með samsvarandi hætti lýst refsivert ef launagreiðandi innir ekki af hendi þær greiðslur vegna launamanna sem hann hefur haldið eftir eða honum borið að halda eftir. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.

Gjaldandi, A, var stjórnarmaður og framkvæmdastjóri X ehf. á þeim tíma sem mál þetta varðar og bar því ábyrgð á daglegum rekstri félagsins, þar á meðal fjárreiðum, og var til þess bær að taka ákvörðun um hvaða kröfur á hendur félaginu skyldu greiddar og hverjar ekki. Samkvæmt framangreindu telst gjaldandi hafa borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts X ehf. Sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er því réttilega beint að gjaldanda að því er varðar þennan þátt málsins.

Eins og fyrr greinir kemur fram í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 5. apríl 2004, um rannsókn á skattskilum X ehf. að hinn 8. febrúar 2004 hafi vangreidd skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna félagsins vegna ársins 2001 numið 597.647 kr. og vangreiddur virðisaukaskattur félagsins árið 2001 numið 337.264 kr. Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra í máli þessu er byggð á greindum niðurstöðum skýrslu embættisins.

Af hálfu gjaldanda hafa ekki verið gerðar athugasemdir við niðurstöður skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæðir vangreidds virðisaukaskatts og staðgreiðslu opinberra gjalda. Allt að einu þykir tilefni til umfjöllunar um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu samkvæmt framangreindu. Að því er varðar vangreidda staðgreiðslu samtals 381.715 kr. greiðslutímabilin júlí til og með desember 2001 er niðurstaða rannsóknarskýrslu reist á fjárhæðum skilaskyldrar staðgreiðslu samkvæmt innsendum skilagreinum félagsins og samanburði þeirra við greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs. Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um vanframtalda og vangoldna staðgreiðslu að fjárhæð 215.932 kr. árið 2001, sem tilgreind er staðgreiðsla vegna tímabils 13 árið 2001 í skýrslu skattrannsóknarstjóra, liggja hins vegar launaseðlar og í nokkrum tilvikum launamiðar sem bera með sér launagreiðslur til fjögurra starfsmanna X ehf. árið 2001. Er gerð grein fyrir samanburði fjárhæða samkvæmt þessum gögnum og staðgreiðslu samkvæmt sundurliðunum með skilagreinum X ehf. í fylgiskjali nr. 8.1 með skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og kemur þar fram að um er að ræða launagreiðslur vegna allra mánaða ársins 2001. Við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 12. febrúar 2004 kannaðist gjaldandi, A, við umrædda launaseðla og launamiða og verður að skilja framburð hennar sem staðfestingu þess að launafjárhæðir samkvæmt umræddum gögnum hafi verið greiddar af hálfu X ehf. Þó gerði gjaldandi þá athugasemd að launafjárhæð samkvæmt öðrum tveggja launaseðla í tilviki eins starfsmannsins í nóvember 2001 hefði verið leiðrétt með nýjum launaseðli fyrir þann mánuð. Þykir þessi athugasemd gjaldanda fá stuðning í samtölum á launaseðlunum. Þá er sá annmarki á samantekt í fylgiskjali nr. 8.1 með skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að sundurliðanir staðgreiðslu liggja ekki fyrir vegna tímabilanna október, nóvember og desember 2001, en ekki er útilokað að a.m.k. hluti fjárhæða, sem fram koma í greindu fylgiskjali, hafi verið tilgreindar í skilagreinum vegna þessara þriggja tímabila. Að þessu virtu verður ekki talið nægilega öruggt, þrátt fyrir að engar athugasemdir séu gerðar af hálfu gjaldanda, A, í bréfi umboðsmanns hennar til yfirskattanefndar, dags. 30. maí 2005, að vantalin staðgreiðsla nemi þeirri fjárhæð sem byggt er á í kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins. Eins og málið liggur fyrir þykja framangreind atriði leiða til þess að lækka ber fjárhæð staðgreiðslu, sem í málinu greinir, um 111.836 kr. sem svarar til staðgreiðslu vegna tímabilanna október, nóvember og desember svo og ótilgreinds tímabils í umræddu fylgiskjali nr. 8.1.

Að öðru leyti en að framan greinir þykja ekki efni til annars en að byggja á skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins um vangreidda staðgreiðslu X ehf. árið 2001 sem þá telst nema 485.811 kr. Þá verður byggt á niðurstöðum í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts X ehf. árið 2001, enda þykir ekkert komið fram sem gefur tilefni til annars.

Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum X ehf. til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í máli þessu vegna staðgreiðslu og virðisaukaskatts byrjuðu að myndast 15. maí 2001. Vegna X ehf. voru á tímabilinu 15. maí 2001 til og með 29. mars 2005 alls greiddar til innheimtumanns ríkissjóðs 673.804 kr. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda. Þar af var 580.764 kr. ráðstafað til greiðslu höfuðstóls staðgreiðslu og hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins tekið tillit til þessara greiðslna að því leyti sem þeim hefur verið ráðstafað inn á skattskuldir vegna greiðslutímabila sem málið varðar. Greiðslur vegna virðisaukaskatts námu 556.582 kr. og þar af var 458.339 kr. ráðstafað til greiðslu höfuðstóls en að engu leyti vegna uppgjörstímabila sem málið tekur til. Sá hluti greiðslna X ehf. á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur samkvæmt yfirliti skattrannsóknarstjóra ríkisins ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar, nemur 93.040 kr. vegna staðgreiðslu og 98.243 kr. vegna virðisaukaskatts. Þá kemur fram að greiðslur vegna opinberra gjalda X ehf., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér skiptir máli námu 137.277 kr. Aðrar greiðslur til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu og virðisaukaskatts nema því samtals 328.560 kr.

Með dómi Hæstaréttar Íslands 2. október 2003 (H 2003:3178), sem varðar hliðstætt mál, var því hafnað að greiðslur, sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í álag, dráttarvexti og kostnað, geti haft áhrif á sakarmat og komið með beinum hætti til frádráttar skattskuld sem viðurlagaákvörðun tekur til. Ekki verður talið að breyting með lögum nr. 134/2005 á refsiákvæðum laga nr. 45/1987 og nr. 50/1988 haggi þessari dómaframkvæmd. Með breytingalögum þessum er hins vegar skýrt kveðið á um það að greiðslur skattaðila á verulegum hluta skattfjárhæðar geti að uppfylltum ákveðnum skilyrðum leitt til þess að ákvæði um lágmark sektarrefsingar eigi ekki við. Samkvæmt dómum Hæstaréttar Íslands 30. mars 2006 í málunum nr. 428/2005 og 469/2005 ber að taka í þessu sambandi tillit til innborgana sem ráðstafað hefur verið til greiðslu álags vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda starfsmanna og vangreidds virðisaukaskatts, svo og skuli fara á sama hátt með greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda þess fyrirsvarsmanns sem refsiábyrgð sætir. Ekki verður annað séð en að líta megi með hliðstæðum hætti til greiðslna viðkomandi skattaðila sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í dráttarvexti og kostnað, og eftir atvikum til greiðslu á opinberum gjöldum, enda er það í samræmi við úrskurðaframkvæmd fyrir gildistöku laga nr. 134/2005, sbr. og fyrrgreindan dóm Hæstaréttar frá árinu 2003 og aðra dóma í hliðstæðum málum, m.a. H 2000:2387. Eins og mál þetta liggur fyrir þykir því mega taka tillit til allra fyrrgreindra greiðslna X ehf. að fjárhæð 328.560 kr. Við mat á þýðingu þeirra fyrir sektarákvörðun þykir rétt að skipta þeim hluta innborgana, sem ráðstafað var til greiðslu opinberra gjalda fyrirtækisins, í hlutfalli við fjárhæðir vangoldinnar staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem um ræðir í málinu. Innborganir vegna staðgreiðslu opinberra gjalda X ehf. teljast þá nema 175.066 kr. og innborganir vegna virðisaukaskatts 167.529 kr.

Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda vegna launamanna X ehf. árið 2001, samtals að fjárhæð 485.811 kr., ekki greidd til innheimtumanns ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. og 2. mgr. 20. gr. laga nr. 45/1987. Þá var virðisaukaskattur X ehf. að fjárhæð 337.264 kr. uppgjörstímabilin maí-júní og júlí-ágúst 2001 ekki greiddur innheimtumanni ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988. Hins vegar teljast 174.066 kr. hafa verið greiddar vegna staðgreiðslu og 154.494 kr. vegna virðisaukaskatts hinn 29. mars 2005 sem þó breytir ekki því að greiðslur fóru fram eftir eindaga umræddra gjalda. Tekið skal fram vegna kröfugerðar skattrannsóknarstjóra ríkisins að gjaldandi getur ekki talist hafa vanrækt að standa skil á skilagrein staðgreiðslu „vegna tímabils tilgreinds sem tímabil 13 í bókhaldskerfi Skýrr tekjuárið 2001“ svo sem þar segir, sbr. ákvæði um greiðslutímabil staðgreiðslu í 14. gr. laga nr. 45/1987.

Af hálfu gjaldanda hafa ekki komið fram aðrar skýringar en að fjárhagsvandræði hafi valdið þeim vanskilum á staðgreiðslu opinberra gjalda sem í málinu greinir. Af þessu tilefni skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri félagsins til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422).

Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 2. og 3. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldanda, A, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts í rekstri X ehf.

Eins og lög nr. 45/1987 og nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindri staðgreiðslu eða virðisaukaskatti samkvæmt skilagrein staðgreiðslu eða virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar. Í tilviki gjaldanda er til þess að líta að virðisaukaskattsskýrslur liggja fyrir vegna beggja uppgjörstímabila virðisaukaskatts sem málið varðar, þótt skil þeirra hafi dregist nokkuð, og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Þá ligggja fyrir skilagreinar staðgreiðslu vegna greiðslutímabilanna júlí, ágúst, september, október, nóvember og desember 2001 og eru ekki gerðar efnislegar athugasemdir við þær í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Sem fyrr segir verður lagt til grundvallar að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs, sem hér beri að líta til, hafi numið 174.066 kr. vegna staðgreiðslu og 154.494 kr. vegna virðisaukaskatts. Fyrrnefnda fjárhæðin svarar til vangreiddrar staðgreiðslu vegna fyrstu tveggja greiðslutímabila staðgreiðslu sem tiltekin eru í sektarkröfu og síðarnefnda fjárhæðin verður talin greiðsla á verulegum hluta virðisaukaskatts vegna fyrra uppgjörstímabils virðisaukaskatts sem málið varðar, sbr. fyrrgreinda dóma Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2006.

Samkvæmt því sem rakið hefur verið og í samræmi við greinda dómaframkvæmd Hæstaréttar verður því talið að sú undantekning frá fésektarlágmarki, sem mælt er fyrir um í lögum nr. 134/2005, taki til vanskila á staðgreiðslu opinberra gjalda greiðslutímabilin júlí og ágúst 2001, samtals að fjárhæð 174.826 kr. Þá gilda ákvæði laga nr. 134/2005 um vangreiddan virðisaukaskatt uppgjörstímabilið maí-júní 2001 að fjárhæð 249.091 kr. Að því er varðar önnur greiðslu- og uppgjörstímabil skal tekið fram að ekki liggur annað fyrir en að vangreiðsla á staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatti hafi fyrst og fremst stafað af erfiðleikum í rekstri X ehf. og ekkert er komið fram um að gjaldandi hafi persónulega notið nokkurs hags af brotinu. Hins vegar varðar mál þetta vanskil á staðgreiðslu og virðisaukaskatti að ekki óverulegri fjárhæð og vegna alllangs tímabils. Að þessu virtu og með vísan til greindrar dómaframkvæmdar verður því ekki talið að skilyrði um miklar málsbætur, sbr. ákvæði laga nr. 134/2005, eigi hér við. Lágmarksákvæði 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987 og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 teljast því gilda um vanskil á staðgreiðslu opinberra gjalda að fjárhæð 310.985 kr. og virðisaukaskatts að fjárhæð 88.173 kr. eða samtals 399.158 kr. Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 1. tölul. 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987 og 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 800.000 kr. til ríkissjóðs.

Ú r s k u r ð a r o r ð :

Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 800.000 kr. til ríkissjóðs.