Úrskurður yfirskattanefndar

Ár 2024, fimmtudaginn 26. september, er tekið fyrir mál nr. 58/2024; kæra A ehf., dags. 12. mars 2024, vegna álagningar opinberra gjalda gjaldárið 2018 og ákvörðunar virðisaukaskatts árið 2017. Í málinu úrskurða Sverrir Örn Björnsson, Anna Dóra Helgadóttir og Bjarnveig Eiríksdóttir. Upp er kveðinn svofelldur

ú r s k u r ð u r :

 I.

Með kæru, dags. 12. mars 2024, hefur kærandi skotið til yfirskattanefndar úrskurði ríkisskattstjóra, dags. 14. desember 2023, um endurákvörðun opinberra gjalda gjaldárið 2018 og virðisaukaskatts árið 2017. Er tekið fram í kærunni að efnislegur ágreiningur málsins lúti einkum að gjaldfærðum kostnaði í skattskilum kæranda fyrir rekstrarárið 2017, þar með talið gjaldfærðum kostnaði vegna gjafa, ferðakostnaðar og risnu, og hvort og þá að hvaða marki telja beri eintaka kostnaðarliði til skattskyldra hlunninda starfsmanna kæranda.

Tildrög málsins eru þau að í framhaldi af athugun ríkisskattstjóra á bókhaldi og skattskilum kæranda rekstrarárin 2016, 2017, 2018 og 2019, sbr. m.a. bréf ríkisskattstjóra til móðurfélags kæranda, dags. 19. október 2020, og bréf embættisins til kæranda, dags. 16. desember 2021 og 8. desember 2022, og í kjölfar funda með fyrirsvarsmönnum kæranda sem fram fóru dagana 21. júní og 11. september 2023, skoraði ríkisskattstjóri á kæranda með bréfi, dags. 27. september 2023, að láta í té gögn og skýringar viðvíkjandi gjaldfærðum kostnaði í skattskilum félagsins rekstrarárið 2017, sbr. 1. mgr. 96. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt. Að fengnu svarbréfi kæranda, dags. 4. október 2023, og í framhaldi af frekari bréfaskiptum, sbr. bréf ríkisskattstjóra, dags. 17. sama mánaðar, og svarbréf kæranda, dags. 2. nóvember 2023, boðaði ríkisskattstjóri kæranda með bréfi, dags. 15. nóvember 2023, endurákvörðun opinberra gjalda félagsins gjaldárið 2018 og virðisaukaskatts árið 2017 vegna tilgreindra breytinga sem ríkisskattstjóri hygðist gera á skattskilum kæranda. Af hálfu kæranda var boðuðum breytingum ríkisskattstjóra mótmælt með bréfi, dags. 1. desember 2023. Með úrskurði um endurákvörðun, dags. 14. desember 2023, hratt ríkisskattstjóri hinum boðuðu breytingum í framkvæmd og tók opinber gjöld kæranda gjaldárið 2018 og virðisaukaskatt félagsins árið 2017 til endurákvörðunar. Lutu breytingar ríkisskattstjóra að lækkun gjaldfærðs rekstrarkostnaðar og innskatts í skattskilum félagsins rekstrarárið 2017 auk þess sem ríkisskattstjóri hækkaði tryggingagjald kæranda gjaldárið 2018.

Með kæru, dags. 12. mars 2024, hefur kærandi skotið úrskurði ríkisskattstjóra til yfirskattanefndar. Í kærunni er þess aðallega krafist að úrskurðurinn verði felldur úr gildi. Til vara er gerð sú krafa að úrskurðinum verði breytt á þann veg að felld verði úr gildi sú hækkun tekjuskattsstofns kæranda sem leiddi af höfnun gjaldfærslu rekstrarkostnaðar að fjárhæð 52.327.051 kr. Stofn kæranda til staðgreiðslu og tryggingagjalds verði þá lækkaður um 80.565 kr. frá því sem ríkisskattstjóri ákvað og innskattur kæranda verði hækkaður um 1.190.054 kr. Til þrautavara er gerð krafa um niðurfellingu 25% álags samkvæmt 2. mgr. 108. gr. laga nr. 90/2003 vegna þeirra gjaldaliða sem varakrafa kæranda tekur til, þ.e. nánar tiltekið álags að fjárhæð 13.081.763 kr. Loks er þess krafist að kæranda verði úrskurðaður málskostnaður til greiðslu úr ríkissjóði, sbr. ákvæði 2. mgr. 8. gr. laga nr. 30/1992, um yfirskattanefnd, með áorðnum breytingum.

Með hinum kærða úrskurði sínum um endurákvörðun lækkaði ríkisskattstjóri sem fyrr greinir gjaldfærðan kostnað í rekstrarreikningi kæranda fyrir árið 2017 um tilgreindar fjárhæðir vegna útgjalda sem ríkisskattstjóri taldi kæranda ekki hafa sýnt fram á að væru frádráttarbær frá tekjum félagsins sem rekstrarkostnaður í skilningi 1. mgr. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003. Af sömu ástæðu lækkaði ríkisskattstjóri innskatt í virðisaukaskattsskilum kæranda fyrir árið 2017 um tilgreinda fjárhæð, sbr. 1. mgr. 16. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Nánar tiltekið var um að ræða eftirfarandi útgjöld sem deilt er um fyrir yfirskattanefnd:

1. Búnaður vegna áhafnar.

Ríkisskattstjóri felldi niður gjaldfærðan kostnað 1.027.273 kr. samkvæmt reikningi frá V ehf. Vísaði ríkisskattstjóri til þeirra skýringa kæranda að um væri að ræða kostnað sem hefði verið tvífærður, þ.e. útgjöldin hefðu verið færð á rangan birgja og síðar komið í ljós að sá birgir væri orðinn gjaldþrota. Kærandi hefði engin gögn lagt fram til stuðnings því að um tapaða kröfu væri að ræða og því ekki sýnt fram á frádráttarbærni útgjaldanna samkvæmt 3. tölul. 1. mgr. 31. gr. laga nr. 90/2003, sbr. ákvæði 13. og 14. gr. reglugerðar nr. 483/1994, um frádrátt frá tekjum af atvinnurekstri eða sjálfstæðri starfsemi.

Í kæru til yfirskattanefndar kemur fram að greiðsla sem um ræðir hafi ranglega verið tvígreidd og kærandi því eignast kröfu á hendur þeim birgja sem hafi fengið greiðsluna án þess að afhenda vöru á móti. Er vísað til meðfylgjandi gagna um árangurslausa innheimtu kröfunnar, en þar er um að ræða tölvupóstsamskipti við skiptastjóra þrotabús G ehf., en bú þess félags var tekið til gjaldþrotaskipta með úrskurði héraðsdóms Reykjavíkur … 2006.

2. Gjaldfærð húsaleiga.

Ríkisskattstjóri hafnaði frádráttarbærni kostnaðar að fjárhæð samtals 1.084.860 kr. vegna leigu á húsnæði í Cuxhaven í Þýskalandi. Kom fram að samkvæmt skýringum frá kæranda væru útgjöldin til komin vegna nýsmíði skips hjá dótturfélagi kæranda, F GmbH, en leigt hefði verið húsnæði fyrir starfsmenn kæranda vegna vinnu þar í landi sem tengst hefði smíðinni auk þess sem starfsmennirnir hefðu veitt aðstoð við innleiðingu á tölvukerfi sem félög innan félagasamstæðu kæranda notuðust við. Teldi ríkisskattstjóri ekki sýnt fram á að útgjöldin gætu talist til rekstrarkostnaðar hjá kæranda samkvæmt 1. mgr. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003, enda væri um að ræða kostnað vegna verkefna á vegum þýska félagsins. Í úrskurði ríkisskattstjóra um endurákvörðun var auk þess bent á að samkvæmt ársreikningum kæranda fyrir árin 2016 og 2017 hefðu engin dótturfélög verið í eigu kæranda á þeim tíma. Yrði því ekki með nokkru móti séð að heimild til gjaldfærslu umrædds kostnaðar væri fyrir hendi.

Í kæru kæranda greinir frá því að útgjöld sem um ræðir séu til komin vegna vinnu starfsmanna kæranda í Þýskalandi í þágu kæranda og annarra samstæðufélaga í tengslum við nýsmíði skips hjá F GmbH. Er tekið fram að þótt störf og dvöl starfsmanna kæranda hafi þannig öðrum þræði einnig varðað hagsmuni systurfélaga kæranda þá hafi þau einnig varðað rekstrarlega hagsmuni kæranda á samstæðugrunni. Kostnaðurinn sé óverulegur í öllu tilliti og sýnilega hvorki persónulegur né með öðrum hætti ótengdur rekstri. Nægilegt sé að útgjöld tengist tekjuöflun til að teljast frádráttarbær, sbr. úrskurð yfirskattanefndar nr. 175/2021 og dóm Hæstaréttar Íslands í máli nr. 555/2012. Þá sé ákvörðun ríkisskattstjóra andstæð meðalhófsreglu og sé vísað til dóms Landsréttar 19. janúar 2024 í málinu nr. 462/2022 í því sambandi.

3. Ferðakostnaður.

Ríkisskattstjóri lækkaði gjaldfærðan ferðakostnað í skattskilum kæranda árið 2018 um samtals 4.204.600 kr. þar sem embættið taldi skilyrði frádráttarbærni samkvæmt 1. mgr. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003 ekki uppfyllt. Í kæru til yfirskattanefndar er þeirri lækkun mótmælt að hluta, þ.e. að því er tekur til útgjalda að fjárhæð 1.228.350 kr. Er nánar tiltekið deilt um eftirfarandi útgjöld:

Fskj. 1900006574 eru reikningar að fjárhæð alls 3.500,83 EUR vegna flugfargjalda. Vísaði ríkisskattstjóri til þeirra skýringa kæranda að um væri að ræða kostnað vegna ferðar P, R og M sem boðið hefði verið á vígsluathöfn skips á árinu 2017, en P hefði um árabil starfað sem umboðsmaður kæranda við nýsmíðar. Tók ríkisskattstjóri fram að þar sem R og M hefðu ekki verið starfsmenn kæranda yrði ekki talið að ferðakostnaður vegna þeirra gæti talist til frádráttarbærs rekstrarkostnaðar samkvæmt 1. mgr. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003. Yrði því að hafna gjaldfærslu 2/3 hluta þessara útgjalda eða 281.327 kr. (2.333,89 EUR). Í kæru kæranda til yfirskattanefndar kemur fram að líta megi á slíkan kostnað vegna fjölskyldu viðskiptamanns sem mikilvægan risnukostnað. Um sé að ræða hóflegan kostnað sem sé innan eðlilegra marka með hliðsjón af umfangi rekstrar.

Fskj. 300001373, 300000484, 1900003910 og 1900004318 að fjárhæð alls 7.897,98 EUR eða 947.023 kr. eru vegna ferða verkefnastjóra kæranda á útgerðarsviði til Danmerkur, Noregs og Kanada á árinu 2017 vegna nýsmíði fiskiskips. Forsendur ríkisskattstjóra fyrir höfnun frádráttar vegna ferðanna voru þær að samkvæmt skýringum kæranda tengdust þær smíði skipsins M sem tilheyrði ekki kæranda heldur öðru félagi innan félagasamstæðu kæranda, þ.e. útgerð í Kanada. Sömuleiðis vörðuðu útgjöld samkvæmt fskj. 300000484 smíði skips í eigu F GmbH. Ekki væri því um að ræða kostnað sem tilheyrði kæranda. Í kæru til yfirskattanefndar er rakið að verkefnastjóri kæranda, sem farið hafi í ferðir þessar vegna nýsmíði skipa í eigu félagasamstæðunnar, sé skipaverkfræðingur að mennt og hafi yfirumsjón með nýsmíðaverkefnum annarra félaga innan samstæðunnar. Hafi fyrirsvarsmenn kæranda metið það svo að viðvera starfsmanns félagsins við skipasmíðina myndi skapa þekkingu sem gæti nýst kæranda síðar.

4. Tónleikar.

Með hinum kærða úrskurði sínum felldi ríkisskattstjóri niður í skattskilum kæranda árið 2018 gjaldfærðan kostnað að fjárhæð … kr. og innskatt að fjárhæð … kr. í virðisaukaskattsskilum félagsins. Kom fram af hálfu ríkisskattstjóra að um væri að tefla útgjöld vegna bæjarhátíðar á árinu 2017 sem færð hefðu verið undir fjórum mismunandi bókhaldslyklum í bókhaldi kæranda. Greindur kostnaður væri að ýmsu tagi, m.a. vegna tækjabúnaðar, tónleikahalds og gistingar tónlistarmanna sem komið hefðu fram á hátíðinni. Að mati ríkisskattstjóri bæri umræddur kostnaður frekast einkenni þess að teljast sem gjafir og styrkir til nærsamfélags og yrði ekki lagður að jöfnu við venjulegan markaðs- og auglýsingakostnað, risnu, aðkeypta þjónustu eða ferðakostnað sem væri frádráttarbær á grundvelli 1. mgr. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003. Þátttaka í hátíð af þessum toga gæti vissulega stuðlað að jákvæðri ímynd kæranda gagnvart starfsmönnum félagsins og jafnvel almenningi, en ekki væri þar með sagt að um rekstrarkostnað í skilningi ákvæðisins væri að ræða, enda væri skilyrði að kostnaður gengi til öflunar rekstrartekna. Ekki hefðu verið lögð fram nein gögn sem sýndu fram á tengsl tónleika á hátíðinni við öflun tekna í starfsemi kæranda, þ.e. sölu fiskafurða. Kostnaður vegna tónleikanna yrði því hvorki talinn til frádráttarbærs rekstrarkostnaðar né frádráttarbærs innskatts samkvæmt 1. mgr. 16. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt.

Í kæru til yfirskattanefndar er þess krafist um breytingar ríkisskattstjóra verði felldar niður. Er vísað til skýringa á útgjöldum kæranda vegna hátíðarinnar sem gefnar hafi verið á fyrri stigum málsins. Lutu þær skýringar að því, sbr. einkum bréf kæranda, dags. 4. október 2023, að markmið með þátttöku kæranda í bæjarhátíðinni væri að auglýsa starfsemi félagsins og efla orðspor þess, enda skipti jákvætt orðspor miklu máli í rekstri félagsins. Þá væri þátttaka í hátíðinni hluti af samfélagslegri ábyrgð kæranda gagnvart nærsamfélagi þar sem landvinnsla sjávarafurða væri að mestu leyti starfrækt, en fjölmargar fjölskyldur starfsmanna félagsins hefðu lífsviðurværi af henni. Um væri að ræða stærstu auglýsingu og markaðsherferð félagsins á ári hverju, kynningu á félaginu og afurðum þess. Hátíðin væri víða auglýst með merki (lógói) kæranda og félagið stæði fyrir tónleikum og flugeldasýningu á hátíðinni. Tónleikarnir hefðu jafnan verið teknir upp og kærandi gefið þá út á dvd-diskum sem sérstaklega væru merktir félaginu. Hátíðin hefði upphaflega verið haldin í tilefni af afmæli kæranda á árinu … og tónleikarnir verið haldnir að frumkvæði félagsins. Tekið er fram í kæru að ríkisskattstjóri hafi slegið úr og í varðandi frádráttarbærni kostnaðarins í úrskurði sínum og gefið til kynna að færa megi frádrátt vegna kostnaðar upp að vissu marki. Allt að einu sé frádrætti alfarið hafnað. Verði því ekki annað séð en að meðalhófsregla stjórnsýsluréttar sé gróflega brotin, sbr. dóm Landsréttar 19. janúar 2024 í málinu nr. 462/2022.

5. Hækkun tryggingagjaldsstofns vegna gjafa til starfsmanna.

Ríkisskattstjóri hækkaði tryggingagjaldsstofn kæranda gjaldárið 2018 um 80.565 kr. vegna gjafar til starfsmanns félagsins í tilefni af fimmtugsafmæli hans. Fram kom í úrskurði ríkisskattstjóra að um væri að ræða kaup á gjafakorti hjá Íslandsbanka hf. fyrir 863 EUR. Vísaði ríkisskattstjóri til 1. tölul. 50. gr. laga nr. 90/2003 þar sem fram kæmi að ekki væri heimilt að telja gjafir til frádráttar, þó ekki tækifærisgjafir í fríðu til starfsmanna eða viðskiptavina þegar verðmæti þeirra væri ekki meira en gerðist um slíkar gjafir almennt. Þá kæmi fram í 4. tölul. A-liðar 7. gr. laganna að tækifærisgjafir væru undanþegnar skattskyldu ef verðmæti þeirra væri ekki meira en almennt gerðist. Með orðalagi þessara ákvæða væru í reynd sett takmörk fyrir því hversu verðmæt gjöf mætti vera og gert ráð fyrir almennum hlutlægum mælikvarða í því sambandi, þ.e. að sami mælikvarði yrði lagður á allar gjafir án tillits til umfangs starfsemi eða stöðu gjafþega. Benti ríkisskattstjóri á að á sama ári hefði kærandi keypt gjafakort fyrir annan starfsmann félagsins fyrir einungis 194,63 EUR. Að mati ríkisskattstjóri staðfesti sú skýring kæranda á gjaldfærslunni, að um væri að ræða afmælisgjöf til starfsmanns sem starfað hefði hjá félögum samstæðunnar í fjölmörg ár, að ekki væri um almenna tækifærisgjöf að ræða sem aðrir starfsmenn gætu notið heldur væri verið að gera sérstaklega vel við þann eina starfsmann sem í hlut ætti. Mismunur gjafanna tveggja, þ.e. 668,37 EUR eða 80.565 kr., yrði því færður sem vantalin staðgreiðsluskyld hlunnindi.

Í kæru til yfirskattanefndar er framangreindri breytingu ríkisskattstjóra mótmælt. Er litið svo á að nálgun embættisins vegna tækifærisgjafa til starfsmanna fái ekki staðist í ljósi úrskurðar yfirskattanefndar nr. 17/2008 þar sem fimmtugsafmælisgjöf að verðmæti 100.710 kr. hafi verið talin hófleg og heimil sem tækifærisgjöf til starfsmanns á árinu 2002. Áþekk fjárhæð í krónum af sama tilefni 15 árum síðar geti því naumast talist um skör fram.

II.

Í kafla I hér að framan er greint frá kröfum og röksemdum kæranda varðandi einstök kæruatriði málsins, sbr. varakröfu félagsins um breytingar á úrskurði ríkisskattstjóra að því er snertir einstaka gjaldaliði, tryggingagjaldsstofn og innskatt. Í kæru til yfirskattanefndar kemur fram að aðalkrafa um ógildingu á úrskurði ríkisskattstjóra í heild sinni sé byggð á því að starfsmenn ríkisskattstjóra, sem komu að meðferð máls kæranda, hafi skort hæfi til þess að fjalla um málið vegna árangurstengds launakerfis Skattsins á þeim tíma sem um ræðir. Er í kærunni vísað til fjölmiðaumfjöllunar um viðbótarlaunakerfi embættisins í janúar og febrúar 2024 þar sem komið hafi fram að bónusar til starfsmanna hafi m.a. oltið á fjárhæð endurákvarðaðra skatta í málum sem verið hafi til meðferðar. Af hálfu ríkisskattstjóra hafi lítið komið fram af þessu tilefni og þannig skort á gagnsæi í upplýsingagjöf embættisins. Er vísað til ákvæða 104. gr. laga nr. 90/2003 og g-liðar 5. gr. laga nr. 91/1991, um meðferð einkamála, í þessu sambandi og gerð grein fyrir túlkun hins síðarnefnda ákvæðis, m.a. með hliðsjón af dómaframkvæmd þegar borið hefur verið við vanhæfi dómara til meðferðar máls vegna fjárhagslegra hagsmuna dómara af niðurstöðu þess, sbr. dóm Mannréttindadómstóls Evrópu í máli nr. 41382/17 (Sigríður Elín Vigfúsdóttir gegn Íslandi) og dóm Hæstaréttar Íslands í máli nr. 359/1994. Kærandi telji því að í málinu séu fyrir hendi atvik eða aðstæður sem séu til þess fallnar að draga óhlutdrægni starfsmanna ríkisskattstjóra með réttu í efa, sbr. g-lið 5. gr. laga nr. 91/1991. Beri því að ógilda hinn kærða úrskurð. Kærunni fylgja gögn um þá fjölmiðlaumfjöllun sem vísað er til í kærunni. Þá er þrautavarakrafa kæranda um niðurfellingu 25% álags rökstudd frekar í kærunni. Er m.a. tekið fram að í dóma- og úrskurðaframkvæmd hafi réttaróvissa um skattalega meðferð jafnan leitt til niðurfellingar álags, sbr. t.d. dóm Héraðsdóms Reykjavíkur í málinu nr. E-2490/2013. Jafnframt er vísað til úrskurða yfirskattanefndar nr. 282/2015 og 43/2019.

III.

Með bréfi, dags. 15. maí 2024, hefur ríkisskattstjóri lagt fram umsögn um kæruna. Í umsögninni er vikið að aðalkröfu kæranda. Kemur m.a. fram að greiðsla viðbótarlauna til starfsmanna ríkisskattstjóra á liðnum árum hafi tekið mið af kjara- og stofnanasamningum sem gerðir hafi verið. Ýmsir þættir hafi komið til athugunar við greiðslu viðbótarlauna og mat á frammistöðu byggt á heildarskoðun allra þátta, svo sem nánar greinir í umsögninni. Engin tenging hafi verið milli greiðslu viðbótarlauna og fjárhæða endurákvarðana skatta í einstökum málum. Verði því ekki fallist á með kæranda að hlutlægni starfsmanna sem farið hafi verið með mál félagsins verði dregið í efa af þessum sökum. Að svo búnu er í umsögn ríkisskattstjóra fjallað um efnisatriði málsins, sbr. varakröfu kæranda. Um meint hlunnindi vegna gjafa kæranda til starfsmanna er tekið fram að hvað sem líði niðurstöðu í úrskurði yfirskattanefndar nr. 17/2008 verði að líta til lögskýringargagna með lögum nr. 147/1994 þar sem skýrt komi fram að hlutlægur mælikvarði skuli lagður á verðmæti allra gjafa. Að mati ríkisskattstjóra sé um að ræða greiðslu viðbótarlauna í tilviki kæranda. Um gjaldfærslu búnaðar vegna starfsmanna segir í umsögninni að krafa kæranda þar um sé studd nýjum gögnum og í ljósi þeirra telji ríkisskattstjóri rétt að fallast á fram komnar skýringar kæranda og hækka gjaldfærslu rekstrarkostnaðar um 1.027.273 kr. Þá er vikið að gjaldfærslum vegna hátíðartónleika og bent á að við meðferð málsins hafi því verið hafnað af kæranda að um væri að ræða kostnað vegna gjafa og styrkja að einhverju leyti. Ríkisskattstjóri hafi því ekki haft tilefni til að færa óskilgreint hlutfall kostnaðarins til gjalda gegn vilja kæranda. Þá verði ekki annað séð en að heimild til gjaldfærslu kostnaðar vegna gjafa og framlaga samkvæmt 31. gr. laga nr. 90/2003 hafi verið fullnýtt eða því sem næst í skattskilum kæranda umrætt ár, sbr. prófjöfnuð 2017. Í niðurlagi umsagnar ríkisskattstjóra segir að ekki séu efni til að taka kröfu kæranda um niðurfellingu 25% álags til greina.

Með bréfi til yfirskattanefndar, dags. 28. maí 2024, hefur kærandi komið á framfæri sjónarmiðum sínum vegna umsagnar ríkisskattstjóra. Er tekið fram að viðbótarlaunakerfi Skattsins sem ríkisskattstjóri telji gagnsætt hafi nú verið lagt af og þannig ekki verið talið standast skoðun. Stofnanasamningar ríkisskattstjóra geti ekki gengið framar skattalögum og lögum um meðferð einkamála. Samkvæmt upplýsingum frá ríkisskattstjóra sjálfum hafi greiðslur árangurstengdra launa hlaupið á liðlega 260 milljónum króna á fjórum árum vegna 535 tilvika. Um umtalsverðar fjárhæðir sé þannig að ræða sem skipt geti viðtakendur þeirra miklu máli. Vegna umfjöllunar í umsögn ríkisskattstjóra um útgjöld vegna tónleika er vísað til dóms Hæstaréttar Íslands í máli nr. 3/1997 þar sem kostnaður vegna tónleika hljómsveitar hafi verið talinn til frádráttarbærs auglýsingakostnaðar. Eru áður fram komin sjónarmið kæranda um brot á meðalhófsreglu áréttuð. Þá fylgja bréfinu gögn til stuðnings málskostnaðarkröfu kæranda, þ.e. afrit málskostnaðarreiknings, vinnuyfirlit og kvittun fyrir greiðslu.

IV.

Kærandi í máli þessu er einkahlutafélag um útgerð, fiskvinnslu, fiskeldi, kaup og sölu sjávarafurða og skylda starfsemi. Eins og fram er komið lýtur efnislegur ágreiningur málsins einkum að gjaldfærðum kostnaði í skattskilum félagsins vegna rekstrarársins 2017. Aðalkrafa kæranda um ógildingu hins kærða úrskurðar ríkisskattstjóra er byggð á því að starfsmenn ríkisskattstjóra, sem höfðu málið til meðferðar, hafi sökum viðbótarlaunakerfis Skattsins, sem var fréttaefni á fyrstu mánuðum þessa árs, verið vanhæfir til umfjöllunar um málið, enda hafi þeir haft persónulega og fjárhagslega hagsmuni af afgreiðslu þess. Varakrafa kæranda varðar tilteknar breytingar ríkisskattstjóra á skattskilum félagsins, eins og rakið er í kafla I hér að framan. Tekur varakrafan þannig ekki til annarra breytinga sem ríkisskattstjóri gerði á skattframtali kæranda árið 2018 með úrskurðinum, t.d. á gjaldfærðu töpuðu hlutafé í T hf., gjaldfærðum kostnaði vegna viðhalds mannvirkja og staðgreiðslu og tryggingagjaldi vegna fæðishlunninda starfsmanna kæranda. Þá tekur þrautavarakrafa kæranda um niðurfellingu 25% álags samkvæmt 2. mgr. 108. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, sömuleiðis einvörðungu til þeirra gjaldaliða sem varakrafan beinist að. Loks verður ekki annað séð en að kærandi uni beitingu 10% álags á virðisaukaskatt samkvæmt 1. og 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, og álags á vangreidda staðgreiðslu samkvæmt 1. og 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, enda er ekkert að þessu vikið í kæru.

Vegna aðalkröfu kæranda, sem er eins og fyrr greinir byggð á vanhæfi starfsmanna ríkisskattstjóra vegna árangurstengdra viðbótarlauna, skal tekið fram að viðbáru af því tagi hefur verið hafnað í úrskurðaframkvæmd, sbr. úrskurð yfirskattanefndar nr. 79/2024, og hliðstæð málsástæða hlaut ekki undirtektir í úrskurði Héraðsdóms Suðurlands frá 8. maí 2024 í máli nr. S-523/2023. Ekki verður talið að neitt það komi fram í kæru sem gefur tilefni til þess að hverfa frá greindri úrskurðaframkvæmd yfirskattanefndar. Er ekki tilefni til frekari umfjöllunar um þessa röksemd kæranda. Samkvæmt því er aðalkröfu kæranda um ógildingu hins kærða úrskurðar hafnað.

Samkvæmt 1. mgr. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, má draga rekstrarkostnað frá tekjum lögaðila og þeim tekjum manna sem stafa af atvinnurekstri eða sjálfstæðri starfsemi. Til rekstrarkostnaðar teljast þau gjöld sem eiga á árinu að ganga til að afla teknanna, tryggja þær og halda þeim við. Það ber undir skattaðila að sýna fram á að skilyrðum frádráttar samkvæmt ákvæðinu sé fullnægt, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar Íslands frá 30. janúar 1997 í máli nr. 3/1997 (H 1997:385) og 20. febrúar 1997 í máli nr. 163/1996 (H 1997:759). Almennur kostnaður vegna heimilis og fjölskyldu og annarra persónulegra þarfa er ekki frádráttarbær. Víkur þá að einstökum kæruefnum málsins.

Um búnað vegna áhafnar:

Af hálfu kæranda er komið fram að félagið hafi ranglega innt af hendi greiðslu til gjaldþrota félags, þ.e. G ehf. (áður V ehf.), og fært kröfu á hendur þrotabúinu til gjalda í skattskilum sínum árið 2018 þar sem krafan hafi verið töpuð, sbr. ákvæði 1. mgr. 3. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003 og 13. og 14. gr. reglugerðar nr. 483/1994, um frádrátt frá tekjum af atvinnurekstri og sjálfstæðri starfsemi, sbr. nú reglugerð nr. 1300/2021, um sama efni. Kæru til yfirskattanefndar fylgja gögn þessu til stuðnings þar sem m.a. kemur fram að bú G ehf. hafi verið tekið til gjaldþrotaskipta á árinu 2006 og félagið verið afskráð ári síðar. Með hliðsjón af framansögðu og umsögn ríkisskattstjóra í málinu er krafa kæranda varðandi þetta kæruatriði tekin til greina.

Um gjaldfærða húsaleigu:

Ágreiningur samkvæmt þessu kæruatriði varðar útgjöld að fjárhæð 1.084.860 kr. vegna leigu kæranda á húsnæði í Cuxhaven í Þýskalandi fyrir starfsmenn félagsins vegna verkefnis þar í landi. Í bréfi kæranda til ríkisskattstjóra, dags. 2. nóvember 2023, kemur fram að á greindum tíma hafi verið unnið að nýsmíði fiskiskips hjá F GmbH sem starfsmenn kæranda hafi komið að auk þess sem starfsmennirnir hafi veitt þýska félaginu aðstoð við innleiðingu tölvukerfis sem notast sé við innan félagasamstæðu kæranda. Í málinu hefur ekkert komið fram þess efnis að kærandi hafi gert hinu þýska systurfélagi reikning fyrir greindri vinnu starfsmanna kæranda á árinu 2017, enda er byggt á því í kæru til yfirskattanefndar að vinnan hafi varðað rekstrarlega hagsmuni kæranda „á samstæðugrunni“ og þannig varðað hagsmuni samstæðunnar sem slíkrar. Taka verður undir með ríkisskattstjóra að miðað við þessar skýringar kæranda verður ekki annað séð en að fyrst og fremst hafi verið stofnað til greindra útgjalda vegna rekstrarhagsmuna félagasamstæðunnar og gjöldin hafi því ekki tengst tekjuöflun kæranda, sbr. fyrrgreindan áskilnað 1. mgr. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003. Verður því ekki talið að kærandi hafi með fram komnum skýringum sýnt fram á frádráttarbærni kostnaðarins. Er kröfu kæranda um gjaldfærslu þessa kostnaðar því hafnað.

Um ferðakostnað:

Samkvæmt c-lið 6. gr. reglugerðar nr. 483/1994 telst ferðakostnaður í þágu atvinnurekstrar til rekstrarkostnaðar. Kemur fram í reglugerðarákvæðinu að til staðfestingar á ferðakostnaði þurfa upplýsingar m.a. um tilgang ferðar, þátttakendur og fjölda ferðadaga að liggja fyrir með aðgengilegum hætti. Ríkisskattstjóri krafði kæranda með bréfi sínu, dags. 17. október 2023, um skýringar vegna tilgreindra útgjalda sem færð voru til gjalda sem ferðakostnaður í skattskilum félagsins árið 2018. Var óskað eftir upplýsingum um nöfn þeirra sem ferðast hefðu hverju sinni, hver staða þeirra hefði verið hjá kæranda og í hvaða tilgangi einstakar ferðir hefðu verið farnar.

Risna vegna atvinnurekstrar, þ.e. sá kostnaður sem lagt er í til að ljúka viðskiptum, afla nýrra viðskiptasambanda eða halda þeim við, telst til rekstrarkostnaðar, sbr. d-lið 6. gr. reglugerðar nr. 483/1994. Samkvæmt síðastnefndu reglugerðarákvæði þarf slíkur kostnaður þó að vera eðlilegur miðað við tilefni. Þá kemur fram að frádráttarbær risna þurfi að beinast að aðilum sem ekki starfa við fyrirtækið eða tengjast því með öðrum hætti, svo sem stjórnarmenn eða hluthafar, og að til staðfestingar risnukostnaði þurfi upplýsingar m.a. um tilefni risnu, hverjir hennar nutu og tengsl þeirra við fyrirtækið að liggja fyrir með aðgengilegum hætti.

Gjaldfærð útgjöld að fjárhæð 421.990 kr. (EUR 3.500,83) eru vegna ferðar þriggja einstaklinga frá Tyrklandi til Íslands. Af hálfu kæranda er komið fram að P, umboðsaðila kæranda erlendis um árabil, hafi ásamt fjölskyldu sinni verið boðið að vera viðstaddur vígsluathöfn fiskiskips á árinu 2017. Ríkisskattstjóri lækkaði gjaldfærslu þessara útgjalda um 2/3 hluta eða um 281.327 kr. á þeirri forsendu að aðrir þátttakendur í ferðinni en P hefðu ekki verið starfsmenn kæranda og kostnaður vegna þeirra væri því ekki frádráttarbær samkvæmt 1. mgr. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003. Ekki verður talið að sá rökstuðningur ríkisskattstjóra sé fullnægjandi eins og skýringar kæranda á gjaldfærslunni lágu fyrir embættinu, enda blasti við að litið væri svo á af hálfu félagsins að um frádráttarbæran viðskiptakostnað, þ.e. risnu, væri að ræða, sbr. fyrrgreint ákvæði d-liðar 6. gr. reglugerðar nr. 483/1994. Fjallaði ríkisskattstjóri þannig ekkert um hvort sá kostnaður sem um ræðir gæti talist frádráttarbær frá rekstrartekjum kæranda sem risna. Var vefenging ríkisskattstjóra á umræddum kostnaðarlið þannig ómarkviss og ekki nægilega rökstudd, sbr. ákvæði 4. og 5. mgr. 96. gr. laga nr. 90/2003 og 1. mgr. 22. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Af þessum sökum er umrædd breyting ríkisskattstjóra felld úr gildi og er krafa kæranda varðandi þetta kæruatriði tekin til greina á þeim forsendum.

Þá er deilt um gjaldfærðan kostnað að fjárhæð 947.023 kr. vegna nokkurra ferða starfsmanns kæranda, þ.e. verkefnastjóra á útgerðarsviði, til Danmerkur, Noregs og Kanada á árinu 2017. Samkvæmt gögnum málsins og því sem fram kemur í úrskurði ríkisskattstjóra tengdust ferðir þessar smíði fiskiskipa í Noregi, þ.e. skipsins N „fyrir Kanada útgerðina“, eins og þar segir, og skips í eigu F GmbH. Af hálfu kæranda er komið fram, í tilefni af höfnun ríkisskattstjóra á frádrætti þessara útgjalda á þeim forsendum að þau tilheyri ekki kæranda heldur öðrum félögum innan samstæðunnar, að umræddur starfsmaður sé skipaverkfræðingur að mennt og hafi gegnt því hlutverki m.a. að hafa yfirsýn yfir skipasmíðaverkefni innan félagasamstæðu kæranda. Ekki verður séð að kærandi hafi gert umræddum félögum, þ.e. hinu þýska félagi og félagi um útgerð í Kanada, reikning fyrir umræddri vinnu starfsmannsins. Að því athuguðu og með vísan til sjónarmiða sem áður eru rakin varðandi gjaldfærða húsaleigu í skattskilum kæranda verður ekki talið að félagið hafi með fram komnum skýringum sýnt fram á frádráttarbærni þessara útgjalda, enda verður ekki talið að ferðir þessar geti talist ferðir í beinum tengslum við rekstur og tekjuöflun kæranda. Er kröfu kæranda um gjaldfærslu kostnaðar vegna ferðanna því hafnað.

Um tónleika:

Í úrskurði ríkisskattstjóra er rakið að útgjöld vegna tónleika að fjárhæð alls … kr. hafi verið færð á nokkra bókhaldslykla í bókhaldi kæranda rekstrarárið 2017, þ.e. bókhaldslyklana „Önnur aðkeypt þjónusta“, „Gjafir og styrkir“, „Auglýsinga- og markaðskostnaður“ og „Annar ferðakostnaður“. Kemur fram að mestur hluti kostnaðarins eða … kr. hafi verið færður sem önnur aðkeypt þjónusta í bókum kæranda og sé þar um að ræða greiðslur vegna tækjabúnaðar og greiðslur til tónleikahaldarans K ehf., sbr. reikninga þess félags og félaganna M ehf., Y ehf. og Z. Greiðslur til STEF að fjárhæð … kr. hafi verið færðar sem gjafir og styrkir í bókum félagsins og greiðslur að fjárhæð … kr. séu vegna auglýsinga og markaðskostnaðar. Í úrskurðinum kemur ekki fram í hverju síðastgreind útgjöld að fjárhæð … kr. voru nánar fólgin, en draga má þá ályktun af rökstuðningi ríkisskattstjóra að þau kunni a.m.k. að einhverju leyti að vera  vegna framleiðslu dvd-diska vegna tónleikanna. Loks sé kostnaður að fjárhæð samtals … kr. samkvæmt reikningum frá Hótel C, B ehf. og H til kominn vegna gistingar tónlistarmanna sem komu fram á hátíðinni á árinu 2017. Tilfærður innskattur vegna þessara útgjalda í virðisaukaskattsskilum kæranda umrætt ár nam alls … kr.

Af hálfu kæranda er komið fram að félagið hafi ásamt fleiri aðilum um langt árabil staðið að bæjarhátíðinni í þeim tilgangi að auglýsa starfsemi félagsins og efla orðspor þess og ímynd. Jafnframt líti kærandi svo á að þátttaka félagsins í hátíðinni sé liður í því að axla samfélagslega ábyrgð gagnvart því nærumhverfi þar sem fiskvinnsla félagsins, sem fjölmargar fjölskyldur starfsmanna félagsins hafi lífsviðurværi sitt af, fari fram. Þátttaka félagsins hafi ávallt verið í kynningar- og auglýsingaskyni, enda sé hátíðin auglýst víða með merki (lógói) félagsins og einstakir viðburðir á hátíðinni tengst starfsemi félagsins, t.d. nafngift nýrra skipa og sýnisferðir um fiskvinnsluhús. Ennfremur sé ýmiss konar markaðsvarningur útbúinn í tengslum við hátíðina. Gestir á hátíðinni séu ekki einungis Íslendingar heldur ýmsir erlendir samstarfsaðilar kæranda, viðskiptamenn og tilvonandi viðskiptamenn. Kærandi standi fyrir tónleikum og flugeldasýningu á hátíðinni og hafi félagið einnig staðið að útgáfu tónleikanna á dvd-diskum sem merktir séu félaginu. Tónleikarnir hafi fyrst verið haldnir árið … að frumkvæði kæranda í tilefni af afmæli félagsins. Í bréfi kæranda til ríkisskattstjóra, dags. 4. október 2023, þar sem fyrrgreind sjónarmið eru rakin, var um frádráttarbærni kostnaðar vegna hátíðarinnar vísað til ákvæða d-liðar 6. gr. reglugerðar nr. 483/1994 að því er snertir markaðs- og auglýsingakostnað og c-liðar sömu greinar reglugerðarinnar að því er varðar kostnað vegna gistingar tónlistarmanna. Af gögnum málsins verður ráðið að ýmis önnur fyrirtæki á sviði sjávarútvegs en kærandi í máli þessu hafi verið meðal styrktaraðila hátíðarinnar í gegnum tíðina.

Eins og áður greinir ber það undir skattaðila að sýna fram á að skilyrðum frádráttar samkvæmt 1. mgr. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003 sé fullnægt, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar Íslands sem áður hefur verið vísað til. Í því felst m.a. að leiða fram bein tengsl útgjalda við öflun tekna af atvinnurekstri. Framlög atvinnufyrirtækja til samfélagslegra verkefna, t.d. á sviði menningarmála, vísinda eða umhverfisverndar, sem fyrst og fremst er ætlað að efla orðspor og ímynd fyrirtækjanna út á við og eiga sér stað án þess að sérstakt endurgjald komi fyrir, verða almennt ekki talin til rekstrarkostnaðar í fyrrgreindum skilningi þar sem þau standa ekki í beinum tengslum við tekjuöflun í rekstri. Í skattalögum hefur þó um langan aldur verið gert ráð fyrir frádráttarbærni gjafa og framlaga af greindum toga með sérstökum ákvæðum þar að lútandi, sbr. nú 2. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003 og ákvæði 15., 16. og 17. gr. reglugerðar nr. 1300/2021, þar sem slíkum frádrætti hafa þó verið settar skorður miðað við hlutfall útgjalda af atvinnurekstrartekjum. Í vissum tilvikum getur þó komið til álita að telja framlög sem þessi til frádráttarbærs auglýsingakostnaðar fyrirtækis í heild eða að hluta, t.d. þegar gagngjaldi í formi beinnar eða óbeinnar kynningar á greiðanda, söluvöru hans eða firma- eða vörumerki er til að dreifa, eins og bent er á í boðunarbréfi ríkisskattstjóra, dags. 15. nóvember 2023.

Ríkisskattstjóri hafnaði því að útgjöld kæranda vegna tónleikanna gætu talist til frádráttarbærs rekstrarkostnaðar samkvæmt 1. mgr. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003 með því að beinum tengslum útgjalda við öflun og viðhald tekna af atvinnurekstri félagsins væri ekki til að dreifa. Á hinn bóginn verður ekki annað séð en ríkisskattstjóri hafi litið svo á að útgjöldin kynnu að vera frádráttarbær frá tekjum kæranda, a.m.k. að einhverju leyti, sem gjafir eða framlög til menningarmála á grundvelli 2. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003. Þannig kom fram í boðunarbréfi ríkisskattstjóra að kostnaður kæranda af tónleikahaldi bæri að mati ríkisskattstjóra helst einkenni þess að vera gjafir og styrkir til nærsamfélagsins sem félaginu væri heimilt að gjaldfæra upp að vissu marki. Sömu ályktun má draga af umsögn ríkisskattstjóra í málinu þar sem vikið er að heimild kæranda til gjaldfærslu á fyrrnefndum grundvelli og slíkt svigrúm talið vera fyrir hendi að hluta. Ennfremur féllst ríkisskattstjóri á að kæranda væri almennt heimilt að færa kostnað af útgáfu dvd-diska til dreifingar í auglýsingaskyni til frádráttar sem auglýsinga- og markaðskostnað, þ.e. sem rekstrarkostnað samkvæmt 1. mgr. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003, en leit svo á að þar sem diskarnir hefðu bæði ratað í jólapakka kæranda til starfsmanna félagsins á liðnum árum og verið afhentir tónlistarskóla til fjáröflunar yrði kostnaður kæranda vegna diskanna ekki felldur undir ákvæðið.

Með vísan til þeirra sjónarmiða sem hér að framan eru rakin og að virtum skýringum kæranda og gögnum málsins að öðru leyti þykir ekki ástæða til að vefengja að þátttaka félagsins í bæjarhátíðinni á árinu 2017 hafi haft auglýsingagildi fyrir félagið og að virða megi hluta útgjalda kæranda vegna skemmtiviðburða á bæjarhátíðinni sem þátt í frádráttarbærum auglýsinga- og markaðskostnaði félagsins, sbr. 1. mgr. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003. Verður og ekki annað séð en að í kynningarefni vegna hátíðarinnar hafi verið lögð töluverð áhersla á aðkomu kæranda með tilgreiningum á nafni eða firma félagsins og með því að bæði tónleikar og flugeldasýning á hátíðinni séu í boði félagsins. Má taka undir með kæranda að vegna óslitinnar þátttöku félagsins í hátíðahöldunum frá upphafi þeirra hafi nafn þess verið kyrfilega tengt hátíðinni í hugum þorra manna. Að sama skapi verður að telja ljóst samkvæmt skýringum kæranda að greiðslur félagsins hafi að hluta falið í sér fjárstuðning vegna skemmtanahaldsins, en fram kemur í gögnum málsins að til að gera hátíðina mögulega hafi verið leitað til ýmissa aðila, m.a. sjálfboðaliða, um framlög til að standa undir kostnaði við hátíðina. Þykir hér mega vísa til sjónarmiða í dómi Héraðsdóms Reykjavíkur frá 18. mars 1998 í máli nr. E-5852/1996, en dómur þessi er birtur í Skatta- og tollatíðindum 1998 (ST 1998:16), og í úrskurði yfirskattanefndar nr. 194/2007, en úrlausnir þessar vörðuðu virðisaukaskattsskyldu vegna kostunar í tengslum við alþjóðlegt skákmót og viðburðahald á vegum landssambands. Eins og málið liggur fyrir samkvæmt þessu er ekki önnur leið tæk en að ákvarða frádráttarbæran hluta framlags kæranda sem auglýsinga- eða markaðskostnaðar að álitum, sbr. 1. mgr. 96. gr. laga nr. 90/2003. Með hliðsjón af atvikum málsins, fyrrgreindum dómi Héraðsdóms Reykjavíkur og óvissu um raunverulegt auglýsingagildi þátttöku kæranda í hátíðahöldunum verður miðað við helming útgjalda sem um ræðir eða … kr. Ákvarðast frádráttarbær innskattur kæranda til samræmis með … kr. Að öðru leyti er kröfum kæranda varðandi þennan þátt málsins hafnað.

Um hækkun tryggingagjaldsstofns vegna gjafa til starfsmanna:

Hækkun tryggingagjaldsstofns kæranda gjaldárið 2018 um 80.565 kr. samkvæmt hinum kærða úrskurði er til komin vegna afmælisgjafar kæranda til starfsmanns félagsins á árinu 2017, þ.e. kaupa á gjafakorti hjá Íslandsbanka hf. fyrir 863 evrur. Af hálfu kæranda er komið fram að gjöfin hafi verið í tilefni af fimmtugsafmæli starfsmannsins sem starfað hafi um áratugaskeið hjá félaginu.

Samkvæmt 1. tölul. 50. gr. laga nr. 90/2003 er ekki heimilt að telja gjafir til rekstrarkostnaðar samkvæmt 31. gr. laga nr. 90/2003 eða til frádráttar skattskyldum tekjum á einn eða annan hátt, „þó ekki tækifærisgjafir í fríðu til starfsmanna eða viðskiptavina þegar verðmæti þeirra er ekki meira en gerist um slíkar gjafir almennt“. Í athugasemdum með 5. gr. frumvarps þess, sem varð að lögum nr. 147/1994, segir m.a.: „Með tækifærisgjöf í þessu sambandi er átt við jólagjafir til starfsmanna, gjöf í tilefni af stórafmæli starfsmanns eða meiri háttar starfsafmælis. Með orðalaginu að verðmæti gjafar skuli eigi vera meira en gerist um gjafir almennt eru í reynd sett ákveðin takmörk fyrir því hversu verðmæt gjöf má vera. Orðalagið gerir ráð fyrir því að lagður sé almennur hlutlægur mælikvarði á gjöfina sem þýðir að sami mælikvarði er lagður á allar gjafir burt séð frá umfangi starfsemi eða stöðu gjafþega í starfsemi gefanda. Gjöf sem undir þetta ákvæði mundi falla væri t.d. hefðbundin bók til jólagjafar. Sams konar mælikvarði á við um gjafir til viðskiptamanna.“

Til stuðnings hinni kærðu ákvörðun sinni vísaði ríkisskattstjóri til upplýsinga um kaup kæranda á öðru gjafabréfi á sama ári vegna annars starfsmanns félagsins fyrir lægri fjárhæð (194,96 evrur) en að framan greinir. Skírskotaði ríkisskattstjóri til fyrrgreindra athugasemda í lögskýringargögnum um skilgreiningu tækifærisgjafa og tók fram að miðað við skýringar kæranda væri ekki um að ræða almenna tækifærisgjöf „sem aðrir starfsmenn njóti einnig heldur sé verið að gera sérstaklega vel við þennan eina starfsmann“, eins og segir í boðunarbréfi. Þá var almennt vísað til skattmatsreglna ríkisskattstjóra fyrir tekjuárið 2017, sbr. auglýsingu nr. 1260/2016 í B-deild Stjórnartíðinda. Fallast má á það með ríkisskattstjóra að leggja beri almennan og hlutlægan mælikvarða á gjafir í þessu sambandi án tillits til umfangs starfsemi fyrirtækis eða stöðu gjafþega innan þess, eins og gengið er út frá í athugasemdum með frumvarpi til laga nr. 147/1994. Það girðir þó ekki fyrir að tekið sé tillit til tilefnis gjafar hverju sinni, þ.e. hvort um sé að ræða afmælisgjöf, gjöf í tilefni starfsafmælis eða annars konar gjöf sem telja má til tækifærisgjafar í skilningi 1. tölul. 50. gr. laga nr. 90/2003, sbr. úrskurð yfirskattanefndar nr. 9/2001 þar sem fallist var á frádrátt vegna sængurgjafar til starfsmanns. Verður og ekki annað séð en að byggt hafi verið á slíkum skilningi í úrskurðaframkvæmd, sbr. t.d. úrskurð yfirskattanefndar nr. 17/2008 sem vísað er til í kæru kæranda til yfirskattanefndar og laut að fimmtugsafmælisgjöf til starfsmanns. Að þessu athuguðu varð hin kærða breyting ekki byggð á því einu sem fyrir lá um verðmæti gjafar til annars starfsmanns kæranda á sama ári, enda liggur ekkert fyrir um tilefni hennar. Þá er til þess að líta að í fyrrgreindum skattmatsreglum ríkisskattstjóra fyrir tekjuárið 2017 er engum sérákvæðum til að dreifa um gjafir til starfsmanna af slíkum tilefnum sem hér ræðir. Eins og málið liggur fyrir samkvæmt þessu og með sérstakri skírskotun til niðurstöðu í fyrrgreindum úrskurði yfirskattanefndar nr. 17/2008 þykir mega fallast á kröfu kæranda varðandi þetta kæruatriði. Er hækkun tryggingagjaldsstofns kæranda gjaldárið 2018 sem af þessu stafaði því felld úr gildi.

Um 25% álag:

Af hálfu kæranda er höfð uppi krafa um niðurfellingu 25% álags sem ríkisskattstjóri bætti við hækkun skattstofna kæranda gjaldárið 2018 sem leiddi af breytingum hans. Tekur krafan þó einvörðungu til þeirra gjaldaliða sem sæta kæru til yfirskattanefndar, sbr. hér að framan.

Samkvæmt 2. mgr. 108. gr. laga nr. 90/2003 má ríkisskattstjóri bæta 25% álagi við áætlaða eða vantalda skattstofna séu annmarkar á framtali, sbr. 96. gr., eða einstakir liðir ranglega fram taldir. Samkvæmt 3. mgr. 108. gr. sömu laga skal fella niður álag samkvæmt greininni ef skattaðili færir rök að því að honum verði eigi kennt um annmarka á framtali eða vanskil þess, að óviðráðanleg atvik hafi hamlað því að hann skilaði framtali á réttum tíma, bætti úr annmörkum á framtali eða leiðrétti einstaka liði þess.

Að virtum fram komnum skýringum kæranda og að teknu tilliti til niðurstöðu um þá frádráttarliði sem um er deilt í málinu þykir mega taka kröfu kæranda um niðurfellingu 25% álags vegna þeirra til greina.

Um málskostnað:

Af hálfu kæranda er gerð krafa um að félaginu verði úrskurðaður málskostnaður til greiðslu úr ríkissjóði samkvæmt 2. mgr. 8. gr. laga nr. 30/1992, um yfirskattanefnd, með áorðnum breytingum. Samkvæmt úrslitum málsins, sem gengið hafa kæranda í hag að hluta, þykir bera að úrskurða kæranda málskostnað á grundvelli fyrrgreinds ákvæðis. Umkrafinn kostnaður vegna kæru nemur 279.620 kr. að meðtöldum virðisaukaskatti vegna rúmlega 5 klukkustunda vinnu við málið. Að teknu tilliti til upplýsinga kæranda um kostnað vegna meðferðar málsins og með vísan til lagaskilyrða fyrir greiðslu málskostnaðar úr ríkissjóði og starfsreglna yfirskattanefndar 21. nóvember 2014 um ákvörðun málskostnaðar þykir málskostnaður hæfilega ákveðinn 150.000 kr.

Ú r s k u r ð a r o r ð:

Gjaldfærður rekstrarkostnaður hækkar um … kr. frá því sem ríkisskattstjóri ákvað. Innskattur hækkar um … kr. Hækkun tryggingagjaldsstofns um 80.565 kr. er felld úr gildi. Álag á tekjuskattsstofn lækkar um … kr. Málskostnaður til greiðslu úr ríkissjóði ákveðst 150.000 kr. Að öðru leyti er kröfum kæranda hafnað.